Phát hiện h;/ ài c//ốt liệt sĩ, làng tổ chức xây lại m;/ộ, vừa hạ tiểu xuống huy;ệt thì một người đàn ông gào khóc lao vào

 Chiều hôm ấy, cả làng rợp cờ đỏ, dàn nhạc kèn trầm buồn vang lên giữa khoảng sân đình. Sau bao năm chiến tranh qua đi, Bộ Chỉ huy gửi về địa phương một hộp hài cốt liệt sĩ chưa rõ danh tính, kèm mảnh giấy nhòe mực duy nhất: “Hi sinh tại núi Đá Mồ năm 1974, mặt trận phía Bắc.”

Ban tổ chức dựng bàn thờ, huy động cả xã đoàn, học sinh, lão thành đến viếng. Ai cũng nghẹn lòng. Người lính ấy không tên, không người thân, không quê quán, chẳng ai đến nhận.

Giữa lúc các bô lão đang đọc lời điếu, tiếng trống chầu vừa ngưng, đội nghĩa trang chuẩn bị hạ tiểu sành xuống huyệt mộ – thì một người đàn ông gầy gò, quần áo lấm lem bụi đường đột nhiên gào lên từ xa, vừa chạy vừa hét lớn:

“Dừng lại! Không… chưa được chôn! Không được chôn…!”

 Mọi người nhốn nháo. Người đàn ông đổ sụp trước linh cữu, hai tay run rẩy ôm lấy chiếc tiểu, khóc như đứa trẻ:

“Trong này… chính là người đã cứu mạng tôi. Người mà tôi… đã bỏ lại giữa đồi đá năm đó…”

Không ai hiểu chuyện gì.

Ông run rẩy móc ra một cuốn sổ lính cũ, đã mục nát. Mở ra, là một bức ảnh đen trắng chụp hai thanh niên khoác vai nhau giữa doanh trại, đằng sau ghi nguệch ngoạc: “Tân – Hải, núi Đá Mồ, 1974.

Ông tên là Hải – lính thông tin. Năm 1974, ông và đồng đội Tân cùng mắc kẹt trong một trận pháo kích dữ dội ở đồi Đá Mồ. Tân bị thương nặng. Hải hoảng loạn, bỏ chạy về căn cứ mà không quay lại.

“Lúc đó tôi còn trẻ, tôi hèn, tôi sợ chết… Tôi đã để anh ấy lại…”

Suốt 50 năm sau, ông sống lang bạt, không nhà không cửa, không vợ con. Không một ngày nào ông ngủ ngon. Không một lần nào dám nhìn lên đồi.

Mãi đến khi nghe tin làng tổ chức truy điệu một hài cốt tìm thấy gần Núi Đá Mồ, ông biết đó chính là người anh năm xưa mình từng phản bội. Cả cuộc đời, ông chờ khoảnh khắc này để quỳ xuống xin một lời tha thứ, trước khi anh Tân được chôn cất.

Không ai nói gì.

Ông chủ tịch xã lặng lẽ đặt tay lên vai ông, rồi nói:

“Ông đã đến rồi. Muộn, nhưng còn kịp. Hôm nay, ông đưa anh ấy xuống mộ – như cách ông nên làm 50 năm trước.”

Người đàn ông gật đầu. Nước mắt rơi không ngừng. Trong tiếng trống chiêu hồn lần nữa, ông ôm chiếc tiểu chậm rãi đặt xuống lòng đất, lần đầu sau nửa thế kỷ – ông đứng thẳng người, như một người lính.